Frederick Winslow Taylor |
Maar Jaap Peters is daar genuanceerd over: in zijn tijd wás Taylor een vernieuwer en het luidde een nieuw tijdperk in. In dit tijdperk werd het hebben van geld als de belangrijkste waarde gezien. Het heeft de VS tot een supermacht gemaakt. Het land waar vooral het recht van de sterkste geldt. Waar 1% van de bevolking 40% van al het geld bezit. Waar geen rotondes maar kruispunten zijn; wie het eerst komt , wie het eerst maalt. Waar de scholen hun inkomsten krijgen van 'ground taxes' en dus in rijke buurten hele rijke scholen bestaan en in arme buurten ...juist: straatarm! Inclusief onderwijs wordt verkocht als een ideaal model ( in Nederland zit 6% van de leerlingen op een school voor speciaal onderwijs, in VS slechts 2% ) maar is een rechtstreeks gevolg van de claimcultuur. In het Anglo-Amerikaanse model voelt iedereen zich verantwoordelijk voor zich zelf. En als je meent dat je onrecht wordt aangedaan? Sue them! Zo ontstond de wet voor gehandicapten in het onderwijs ( no child left behind ) en werd afgedwongen dat children with special needs in het gewone onderwijs horen.
Waar de Amerikanen de focus leggen op 'Command, Communication en Control' hebben we in Europa van oudsher een veel duurzamer model. Het is gebaseerd op 'Vakmanschap, Verbinding en Vertrouwen'. Het is ontstaan uit eeuwenlange ervaring met het model van 'meester en gezel'. Dat dreigen we in te wisselen voor het korte termijndenken van de Amerikanen. Tekenend is bijvoorbeeld dat Duitsland in de 30-er jaren de leerplicht met 3 jaar verlengde om daarmee beter opgeleide mensen te hebben in het productieproces. In Europa denkt men veel meer aan de toegevoegde waarde van een verbinding tussen onderwijs , wetenschap en bedrijfsleven.
Wat is nu de hoop voor de toekomst? Jaap Peters liet de S-curve zien ...het huidige en overheersende systeem van het Anglo-Amerikaanse model is al over haar top heen. En al tijdens het afbrokkelen van het oude systeem ontstaat er weer een nieuw systeem. En zo is het al duizenden jaren aan de gang; systemen komen op en vergaan weer en worden ALTIJD weer opgevolgd door nieuwe. Volgens Jaap Peters verkeren we nu in de tussentijd. Een lastige periode, dat wel. Was vanaf de middeleeuwen het hebben van grond van waarde en vanaf de industriële revolutie om het hebben van geld...een nieuwe kernwaarde tekent zich al. Men beweert dat 'the era of connectivity' is aangebroken. Verbinding hebben....ja, dat moesten we maar eens verder gaan uitdiepen. Door met elkaar in gesprek te gaan. Gesprekken die er toe doen. ... bedankt Jaap. Ik geloof er weer in. Er is hoop. Ik ben niet meer boos. Ik krijg weer energie om de goede dingen te gaan doen. En dat is meteen een mooi voornemen voor 2012.
* Nieuw Europees Organiseren is geschreven door Jaap Peters én Jaap Brouwers.
De lezing die ik heb bijgewoond betreft een uit de collegereeks 'Organisatie 3.0'.